مقدمه:
استفاده از ضوابط، معیارها و استانداردها در مرحلۀ تهیه (مطالعات امکانسنجی)، مطالعه و طراحی، اجرا، بهرهبرداری و نگهداری طرحهای عمرانی به لحاظ توجیه فنی و اقتصادی طرحها، کیفیت طراحی و اجرا (عمر مفید) و هزینههای نگهداری و بهرهبرداری از اهمیت ویژهای برخوردار میباشد.
نظام فنی و اجرایی طرحهای عمرانی کشور به کارگیری معیارها، استانداردها و ضوابط فنی در مراحل تهیه و اجرای طرح و نیز توجه لازم به هزینههای نگهداری و بهرهبرداری در قیمت تمام شده طرحها را مورد تأکید جدی قرار داده است.
با توجه به مراتب یاد شده، نظام فنی و اجرایی برآن شد تا به تهیه و تدوین نشریۀ شماره ۳۰۸ با عنوان «راهنمای طراحی دیوارهای حائل» بپردازد که منجر به انتشار این نشریه در سال ۱۳۸۵ شد که تنها ویرایش موجود این نشریه تا زمان حال میباشد.
دیوار حائل، دیواری است که فشار ناشی از وضعیت موجود در اختلاف تراز به وجود آمده به علت خاکریزی، خاکبرداری و یا عوامل طبعی را بهصورت پایدار حفظ نماید. دیوار سیلبند، دیواری است که علاوه بر آن، وظیفۀ محافظت منطقهای را از ورود سیلاب به آن عهدهدار است. به علاوه دیوارهای ساحلی نیز وجود دارند که وظیفۀ آنها محافظت منطقۀ ساحلی ناشی از ضربۀ امواج و بالا آمدن آب دریا در حین طوفان است. سطح دیوارهای ساحلی دارای هندسه و انحنای خاصی برای استهلاک انرژی امواج برخوردکننده است. اختلاف عمدۀ دیوارهای حائل معمولی با دیوارهای سیلبند و یا ساحلی وجود آب در دو مورد اخیر به عنوان عامل فرسایشدهنده و ایجاد کنندۀ اضافه فشار خارجی است.
اهداف و دامنۀ کاربرد:
هدف از تهیۀ این راهنما ارائۀ دستورالعملها و راهنماییهایی برای طراحی ایمن و ساخت اقتصادی دیوارهای حائل و دیوارهای سیلبند و ساحلی است.
این ضوابط نه تنها دیوارهای حائل خشک، بلکه دیوارهای حائلی که تحت بارهای هیدرولیکی نظیر آب در حال جریان، غوطهوری، تأثیر موج و ناحیۀ پاششی آن و همچنین حالاتی که تحت شرایط خورندۀ محیطی و جوی قرار دارند را نیز در بر میگیرد. ضوابط این راهنما، از لحاظ ارتفاعی محدود به دیوارها با ارتفاع کمتر از ۱۰ متر میباشد.
بررسی سرفصلهای نشریۀ شمارۀ ۳۰۸:
- فصل اول: معرفی.
- فصل دوم: ردهبندی دیوارهای حائل.
- فصل سوم: نیروهای مؤثر بر دیوارهای حائل و سیلبند.
- فصل چهارم: پایداری دیوارهای حائل.
- فصل پنجم: ظرفیت باربری پی دیوار.
- فصل ششم: ملاحظات اجرایی.
- فصل هفتم: دیوارهای سیلبند.
- فصل هشتم: دیوارهای وزنی بنایی و بتنی.
- فصل نهم: دیوارهای طرهای بتن مسلح.
- فصل دهم: دیوارهای حائل مهار شده (سپر).
- فصل یازدهم: سیستمهای نوین دیوار حائل.
- فصل دوازدهم: خاک مسلح.
- فصل سیزدهم: خاک مسلح با مصنوعات پلیمری.
- فصل چهاردهم: طراحی لرزهای دیوارهای حائل.
- پیوست فصل هشتم: مثالی از محاسبات پایداری دیوارهای حائل وزنی.