مقررات ملی ساختمان چیست؟
مقررات ملی ساختمان مجموعه‌ای است از ضوابط فنی، اجرایی و حقوقی لازم‌الاجرا در طراحی، نظارت و اجرای عملیات ساختمانی اعم از تخریب، نوسازی، توسعه بنا، تعمیر و مرمت اساسی، تغییر کاربری و بهره‌برداری از ساختمان که به منظور تأمین ایمنی، بهره‌دهی مناسب، آسایش و بهداشت و صرفۀ اقتصادی فرد و جامعه وضع می‌گردد.
در حقیقت مقررات ملی ساختمان، مجموعه‌ای از حداقل‌های مورد نیاز و بایدها و نبایدهای صنعت ساختمان است که با توجه به شرایط فنی و اجرایی و توان مهندسی کشور با بهره‌گیری از آخرین دستاوردهای روز داخلی و بین‌المللی، تهیه و تدوین شده است.
مبحث هفتم: پی و پی‌سازی:
مبحث هفتم تحت عنوان پی و پی‌سازی، الزامات طراحی ژئوتکنیکی ساختمان‌ها را مورد بحث قرار می‌دهد. این مبحث پس از ارائۀ تعاریف مرتبط با مسائل طراحی پی، به شناسایی ژئوتکنیکی لایه‌های زمین می‌پردازد و برای نکاتی از قبیل تعداد و عمق گمانه‌ها، جداول لازم را ارائه می‌دهد.
فصل سوم این مبحث به موضوع بسیار مهم گود برداری می‌پردازد و مسئولیت طرح و اجرای گود را به میزان خطرهای مختلف که ممکن است تأثیرگذار باشد، مرتبط می‌سازد و برای هر سطح خطر یک مسئول طراحی و اجرا مشخص می‌کند. ضمناً به منظور جلوگیری از ایجاد تغییر شکل‌های دیوار گود و در نتیجه صدمه به سازۀ مجاور گود، نکاتی آورده شده است.
در بخش طراحی‌های ژئوتکنیکی شامل پی‌های سطحی، سازه‌های نگهبان و پی‌های عمیق، به هر دو روش طراحی تنش مجاز و حالات حدی پرداخته شده است. در فصل پی‌های سطحی، مقادیر نشست‌های مجاز، ضرایب اطمینان و نحوۀ انتخاب روابط موجود نظری برای محاسبۀ ظرفیت پایداری و همچنین استفاده از آزمایشات در محل، نکات مهمی آورده شده است. فصل پنجم این مبحث به موضوع طراحی سازه‌های نگهبان اختصاص دارد.
فصل ششم به پی‌های عمیق اختصاص یافته است و اطلاعات بیشتری برای طراحی شامل می‌شود. در این بخش، انواع نیروهای اعمالی از قبیل محوری فشاری، محوری کششی، جانبی و اصطکاک منفی مورد بحث قرار گرفته است. سپس ضمن ارائۀ جداول ضرایب اطمینان جهت طراحی، اهمیت انجام آزمایشات در محل به‌صورت استاتیکی و دینامیکی و ارجح بودن آن‌ها برای طراحی مطرح شده است. در این بخش نیز مطالبی مرتبط با گروه شمع به‌صورت باربری بیشتر یا کاهش نشست آورده شده است.
در فصل هفتم و آخر نیز به ژئوتکنیک لرزه‌ای می‌پردازد. این فصل شامل مباحث مربوط به ملاحظات لرزه‌ای شامل تعیین زلزله طرح و اثرات ساختگاهی، روانگرایی و مخاطرات مرتبط با آن، زمین‌لغزش و مخاطره گسلش سطحی می‌شود.
دامنۀ کاربرد مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان:
رعایت ضوابط و مقررات این مبحث در کلیۀ ساختمان‌ها و سازه‌های موضوع مقررات ملی ساختمان، الزامی است. این ساختمان‌ها شامل: ساختمان‌های مسکونی، اداری، تجاری، آموزشی، درمانی، فروشگاه‌ها و کارگاه‌های صنعتی می‌باشند. ابنیۀ فنی مانند پل‌ها، سدها و سازه‌های نیروگاه‌ها، مشمول مقررات این مبحث نمی‌شوند، اما رعایت نکات آن‌ها به‌صورت غیرالزامی، توصیه می‌شود.
سرفصل‌های مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان عبارت است از:
- فصل اول: کلیات.
- فصل دوم: ملاحظات طراحی و شناسایی ژئوتکنیکی زمین.
- فصل سوم: گودبرداری و پایش.
- فصل چهارم: پی سطحی.
- فصل پنجم: سازه‌های نگهبان.
- فصل ششم: پی‌های عمیق.
- فصل هفتم: ژئوتکنیک لرزه‌ای.
بر اساس اعلام دفتر تدوین مقررات ملی ساختمان، ویرایش چهارم مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان در سال 1400 به عنوان آخرین ویرایش این مبحث (تاکنون)، قابل استفاده خواهد بود.
