توضیحات اجمالی گرایشهای مقطع کارشناسی ارشد رشتۀ مهندسی عمران:
بر اساس اعلام وزارت علوم، تحقیقات و فناوری کشور تعداد واحدهای درسی و پژوهشی دورۀ کارشناسی ارشد 32 واحد میباشد که شامل 12 واحد دروس تخصصی اجباری، 12 واحد دروس اختیاری، 2 واحد سمینار و روش تحقیق و 6 واحد پایاننامه برای گرایشهای مختلف مهندسی عمران میباشد.
در ادامه به معرفی گرایش مهندسی حمل و نقل مقطع کارشناسی ارشد رشتۀ مهندسی عمران منطبق بر آئیننامۀ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری کشور میپردازیم که این معرفی ممکن است بر حسب دانشگاه مورد نظر، کمی متفاوت باشد و برخی دروس اختیاری، بهصورت اجباری یا بالعکس ارائه شوند. همچنین در دانشگاهها، تمامی دروس اختیاری ارائه نمیشود و برحسب نظر گروه و دپارتمان مربوطه، ممکن است برخی از آنها بر حسب صلاحدید، ارائه گردند:
گرایش مهندسی حمل و نقل:
گرایش مهندسی حمل و نقل شامل 4 بخش مجزا به نامهای حمل و نقل ریلی، دریایی، هوایی و جادهای میباشد که جزئیات بیشتر آن، به شرح زیر است:
- حمل و نقل: مدیریت سیستمهای حمل و نقل، مطالعۀ تولید، توزیع و جذب سفر، مکانیابی و احداث پارکینگها و کنترل ترافیکی.
- سیستمهای حمل و نقل هوشمند: طراحی چراغهای راهنمایی با زمانبندی هوشمند و تسهیلات هوشمند حمل و نقل (مانند تصادفات، فاصلۀ ایمنی وسایل نقلیه، پارکینگهای هوشمند و غیره).
- ایمنی ترافیک، تصادف و ریسک: بهبود ایمنی معابر و راهها، تعیین نقاط حادثهخیز، مدلسازی و پیشبینی تصادفات و غیره.
- حمل و نقل ریلی: طراحی خطوط حمل و نقل ریلی بین شهری و درون شهری، برنامهریزی ایستگاهها و فواصل زمانی حرکت قطارها.
- حمل و نقل هوایی و دریایی: برنامهریزی حمل و نقل هوایی و دریایی و طرح فرودگاهها و بنادر.
- مهندسی ترافیک: مدلسازی جریان ترافیک با و یا بدون استفاده از نرمافزارهای کامپیوتری، بررسی تأثیرات پارامترهای جریان ترافیکی مانند سرعت، حجم و تاخیر برمصرف سوخت و محیط زیست، بررسی رفتار رانندگان در تحلیلهای ترافیکی، فرهنگسازی ترافیک و غیره.
این گرایش دارای اشتراکهای بسیاری با گرایش راه و ترابری مهندسی عمران میباشد. از نرمافزارهای کاربردی این رشته میتوان به Transcad و Vissum و Cube و غیره اشاره نمود.
عموماً فارغالتحصیلان با گرایش حمل و نقل جذب شرکتهای مهندسان مشاور، واحدها و ادارات مختلف راه و ترابری، شهرداریها، سازمانهای حمل و نقل ترافیک و شرکتهای مطالعات جامع حمل و نقل میشوند. مهندسین با توجه به تواناییهای خود میتوانند در هر یک از این مجموعهها تحصیل کرده و پس از تحصیل به اشتغال در بخش مربوطه بپردازند.
ردیف | نام درس | تعداد واحد | نوع واحد |
1 | برنامهریزی و حمل و نقل | 3 | تخصصی اجباری |
2 | تقاضا در حمل و نقل | 3 | تخصصی اجباری |
3 | تحلیل و ارزیابی سیستمهای حمل و نقل | 3 | تخصصی اجباری |
4 | مهندسی ترافیک پیشرفته | 3 | تخصصی اجباری |
5 | ایمنی در ترافیک | 2 | اختیاری |
6 | برنامهریزی کاربری زمین | 3 | اختیاری |
7 | حمل و نقل کالا | 3 | اختیاری |
8 | حمل و نقل ریلی | 3 | اختیاری |
9 | حمل و نقل دریایی | 2 | اختیاری |
10 | حمل و نقل هوایی | 2 | اختیاری |
11 | سیستم حمل و نقل هوشمند | 2 | اختیاری |
12 | شبیهسازی در مهندسی حمل و نقل | 2 | اختیاری |
13 | محیط زیست و حمل و نقل | 3 | اختیاری |
14 | حمل و نقل همگانی | 2 | اختیاری |
15 | مدیریت و اقتصاد حمل و نقل | 2 | اختیاری |
16 | مبانی ارزیابی پروژههای حمل و نقل | 3 | اختیاری |
17 | مدلسازی رفتاری در حمل و نقل | 2 | اختیاری |
18 | طرح هندسی راه پیشرفته | 3 | اختیاری |
19 | مدیریت تعمیر و نگهداری راه | 3 | اختیاری |
20 | مهندسی راه آهن پیشرفته | 3 | اختیاری |
21 | تحلیل و طراحی روسازی پیشرفته | 3 | اختیاری |
22 | طراحی روسازی بتنی | 3 | اختیاری |
23 | مدیریت روسازی راهها، پارکینگها و فرودگاهها | 3 | اختیاری |
24 | ظرفیت راهها و تقاطعها | 3 | اختیاری |
25 | قیرهای امولسیون و آسفالت سرد | 3 | اختیاری |
26 | آمار و احتمالات پیشرفته | 3 | اختیاری |
27 | تحلیل خطر در حمل و نقل | 3 | اختیاری |
28 | کاربرد کامپیوتر در حمل و نقل | 2 | اختیاری |
29 | محاسبات نرم | 3 | اختیاری |
30 | تحقیق در عملیات در حمل و نقل | 3 | اختیاری |
31 | اقتصادسنجی | 3 | اختیاری |
32 | طراحی بر اساس آزمایش | 2 | اختیاری |
33 | روشهای آمارگیری در حمل و نقل و ترافیک | 3 | اختیاری |
34 | ریاضیات عالی پیشرفته | 3 | اختیاری |
35 | تجزیه و تحلیل ایمنی راه | 2 | اختیاری |
36 | عوامل انسانی در ایمنی راه | 2 | اختیاری |
37 | حمل و نقل و برنامهریزی شهری | 3 | اختیاری |
38 | برنامهریزی پیشرفتۀ حمل و نقل | 3 | اختیاری |
39 | مدلسازی در برنامهریزی حمل و نقل شهری | 2 | اختیاری |
حال به سراغ بررسی دروس تخصصی اجباری این گرایش بهصورت اجمالی میرویم:
هدف از درس برنامهریزی و حمل و نقل، بهبود امکانات فعلی یا ارائۀ طرحی مناسب برای آینده است. هدف از درس تقاضا در حمل و نقل، آشنایی با مدل چهار مرحلهای کلاسیک (مرحلۀ اول: ایجاد سفر، مرحلۀ دوم: توزیع سفر، مرحلۀ سوم: تفکیک وسیلۀ نقلیه و مرحلۀ چهارم: تخصیص ترافیک) میباشد. انواع روشهای تخصیص ترافیک در انواع شبکههای حمل و نقل با انواع فرضهای محدودکننده و تحلیل خروجیهای حاصل در درس تحلیل و ارزیابی سیستمهای حمل و نقل مورد بررسی قرار میگیرند. در درس مهندسی ترافیک پیشرفته نیز به تمامی مسائل مربوط به ترافیک و جریانهای ترافیکی پرداخته میشود.